• znamienity polityk i silna osobowość. Wykorzystuje wojnę domową w Niemczech i brak zagrożenia od Cesarstwa pogrążonego w chaosie na umocnienie pozycji i władzy papiestwa. Odnowił zwierzchnictwo papieskie nad Węgrami i Polską, Aragonią, Portugalią i Norwegią. Ingerując w spory Jana Bez Ziemi, w 1213 osiągnął uznanie Anglii za lenno papieskie. Podobne stanowisko chciał uzyskać wobec Niemiec, wspierając Welfa, Ottona. Wskórał tyle, że Otton IV, koronowany na cesarza w 1209 odmówił wykonania wcześniejszych przyrzeczeń (dysponowanie majątkiem kościoła w Niemczech). Papież obłożył go klątwą i z pomocą króla Francji Filipa Augusta wezwał do detronizacji.

Honoriusz III, a właściwie Cencio Savelli (lub Cencjusz), urodził się około 1148 roku w Rzymie w szlacheckiej rodzinie Savelli. Przed wyborem na papieża pełnił funkcję kardynała-diakona kościoła Santa Lucia in Orphea, a następnie kardynała-prezbitera kościoła świętych Jana i Pawła. Za pontyfikatu swojego poprzednika, Innocentego III, sprawował urząd kamerlinga (szambelana), odpowiadając za finanse papieskie. Był człowiekiem wykształconym, autorem zbioru „Liber Censuum”, zawierającego szczegółowy opis dochodów i praw Kurii Rzymskiej.

Honoriusz III został wybrany na papieża 18 lipca 1216 roku, zaledwie dzień po śmierci Innocentego III (który zmarł niespodziewanie w Perugii). Wybór był szybki i jednomyślny, co świadczyło o wysokim autorytecie Cencio Savellego wśród kardynałów. Jego wybór na papieża zapewniał kontynuację polityki Innocentego III, pod którego kierownictwem Stolica Apostolska osiągnęła szczyt swojej potęgi politycznej w średniowieczu. Honoriusz III został intronizowany 24 lipca 1216 roku w Perugii, a następnie udał się do Rzymu, gdzie objął rządy nad Państwem Kościelnym.

• Krucjaty i sprawy wschodnie (Organizacja V wyprawy krzyżowej (1217-1221), choć zakończyła się ona niepowodzeniem; Nacisk na cesarza Fryderyka II Hohenstaufa, by wypełnił ślub krucjatowy (co ten stale odkładał); Wsparcie dla królestw łacińskich na Wschodzie)
• Walka z herezjami (Umocnienie działań inkwizycyjnych przeciwko albigensom i katarom; Zatwierdzenie traktatu paryskiego z 1229 roku, kończącego krucjatę przeciwko albigensom)
• Reformy Kościoła i zakony (Oficjalne zatwierdzenie zakonu dominikanów (1216); Zatwierdzenie reguły św. Franciszka z Asyżu i formalne uznanie zakonu franciszkanów (1223); Poparcie dla reformy klasztorów)
• Działalność legislacyjna (Wydanie w 1226 roku zbioru dekretałów, stanowiących uzupełnienie dzieła prawnego Innocentego III; Promowanie prawa kanonicznego jako narzędzia reformy Kościoła)
• Rozwój edukacji (Wspieranie szkół katedralnych i rozwoju uniwersytetów, Zainteresowanie nauczaniem teologii i prawa kanonicznego)

Honoriusz III utrzymywał intensywne kontakty z Polską, kontynuując politykę swojego poprzednika. Jego działania wobec Polski obejmowały:

• Reorganizacja Kościoła w Polsce ( Wysłanie legata papieskiego Grzegorza de Crescentio (1216-1218), który przeprowadził szereg synodów reformujących Kościół polski; Potwierdzenie przywilejów i nadań dla biskupstw i klasztorów)
• Wsparcie dla misji chrystianizacyjnych (Poparcie dla misji cysterskich i dominikańskich w Prusach; Przygotowanie gruntu pod działalność Krzyżaków na pograniczu polsko-pruskim)
• Kontakty z poszczególnymi księstwami ( Wsparcie dla Henryka Brodatego, księcia śląskiego, w jego polityce zjednoczeniowej; Przychylność dla Konrada Mazowieckiego, szczególnie w kontekście jego planów dotyczących chrystianizacji Prus; Kontakty z arcybiskupem gnieźnieńskim Henrykiem Kietliczem, wspierając jego reformy kościelne)
• Spory o inwestytury i obsadę biskupstw (Interwencje w sporach o obsadę biskupstw krakowskiego i wrocławskiego; Dbałość o niezależność Kościoła od władzy świeckiej w duchu reform gregoriańskich)

- zasiadał na tronie piotrowym od 1227 r.

- papież od 1243 roku.