Dynastia Piastów Śląskich

Jeszcze za żywota Bolesława III Krzywoustego, jego pierworodny Władysław zarządzał ziemiami Śląska. Podczas wojny z Czechami w 1133-1135 bez mała 30 letni książę osobiście uczestniczył w działaniach obronnych. Nie spisał się najlepiej bo Czesi podeszli aż po Odrę, ale w roku 1137 na Zjeździe w Niemczy uczestniczył w rozmowach pokojowych.

Po śmierci Bolesława, Władysław poza dzielnicą senioralną otrzymał Śląsk jako dzielnicę dziedziczną. W owym czasie posiadał już potomstwo. Pierworodnego Bolesława - księcia, córkę Ryksę i Mieszka. Niestety w roku 1146 dochodzi do konfliktu z młodszymi braćmi Władysława i potężnym palatynem Piotrem Włostowicem. Władysław zmuszony jest porzucić księstwo Śląskie i uciekać do Pragi na dwór królewski, a potem do Niemiec na dwór Konrada III Hohenstaufa. Nigdy nie odzyskał Śląska.

Księstwem rządził jego młodszy brat-buntownik Bolesław Kędzierzawy. Dopiero interwencja Fryderyka Barbarossy doprowadziła do Hołdu w Krzyszkowie w 1157. Władza Bolesława została uznana, ale Śląsk miał wrócić w ręce syna Władysława Wygnańca, pierworodnego księcia Bolesława zwanego Wysokim.

Po podpisaniu traktatu w Norymberdze w 1163 roku, Bolesław I Wysoki wraz z bratem Mieszkiem i rodzinami powrócił na Śląsk. Jednakże Bolesław Kędzierzawy zatrzymał swoich wojów we Wrocławiu, Opolu, Raciborzu, Głogowie i Legnicy. Bolesław I Wysoki wybudował murowany zamek we Wleniu (Castrum Valan), który stał się jego siedzibą. W trzy lata później, korzystając z klęski Kędzierzawego podczas wyprawy na Prusy, Bolesław I Wysoki odbił wszystkie grody i odparł wyprawę odwetową. Stał się więc pełnoprawnym księciem Śląska.

W roku 1170 Bolesław prawie powtórzył los swego ojca uciekając do Erfurtu. Przeciw niemu stanął młodszy brat Mieszko Plątonogi wspierany przez bratanka Jarosława (któremu groziło wydziedziczenie). Za interwencją cesarza Barbarossy, Bolesław I Wysoki powrócił na Śląsk jako książę Wrocławski, ale wydzielił Mieszkowi Dzielnicę Raciborską, a pierworodnemu Jarosławowi Dzielnicę Opolską w 1173 roku.

W cztery lata później Bolesław poprał buntowników w próbie obalenia Mieszka III Starego. Jego dawni wrogowie - brat i syn na powrót zaatakowali ziemie śląskie wykorzystując zaangażowanie Bolesława. W wyniku serii porażek musiał oddać Dzielnicę Głogowską swemu najmłodszemu bratu Konradowi Laskonogiemu.

Finalnie jednak polityka Bolesława odniosła sukces. Zaangażował się w sprawy Śląska i doprowadził do zjednoczenia ziem w 1185 roku po śmierci Konrada. Uzyskał Bullę protekcyjną od papieża Innocentego III. Pogodził się z synem Jarosławem Opolskim, któremu wyprosił biskupstwo wrocławskie. Po śmierci Jarosława w 1201 na krótko przyłączył dzielnicę Opolską do Śląska. Zmarł w tym samym 1201 roku na swoim zamku w Leśnicy. Został pochowany u Cystersów w Lubiążu.

Dzielnicę Opolską po śmierci brata i bratanka przejął zbrojnie Mieszko dając początek księstwu opolskiem. Władzę w księstwie śląskim przejął zaś Henryk (Jędrzych) I Brodaty, założyciel tzw. dynastii Henryków Śląskich. Ambicją dynastii Henryków (Henryk I Brodaty, jego syn Henryk II Pobożny) był rozrost znaczenia Śląska na arenie europejskiej (do którego pretensji o tron nie mogli mieć Piastowie innych dzielnic), a nie jak się często podaje, zjednoczenie państwa Polan do którego tronu było wielu chętnych. Rządy Henryków, to na Śląsku okres wzmożonego osadnictwa niemieckiego i związanego z nim gwałtownego wzrostu liczby ludności, powstawania miast i wiosek na prawie niemieckim (najczęściej magdeburskim), i wzrostu gospodarczego.

Z początkiem panowania Henryk I Brodaty po śmiałym ataku stryja Mieszka (Plątonogi) księcia raciborskiego - tylko dzięki wsparciu Kościoła, zachował twarz. Musiał jednak oddać Opolszczyznę stryjowi, którą rok temu przyłączył jego ojciec Bolesław Wysoki i zapłacić ogromny okup 1000 srebrnych grzywien. Jędrzych wówczas przekroczył już 30 lat.